Mimo wspólnej nazwy mikroskopy różnią się od siebie budową, co predysponuje je do specjalistycznych zastosowań. Spróbujmy przeanalizować wspólnie zastosowanie najpowszechniej spotykanych urządzeń badawczych, mianowicie czym cechują się współczesne mikroskopy laboratoryjne, oraz jakie technologie zastosowano, by przekształcić je w mikroskopy cyfrowe?
Z artykułu dowiesz się między innymi:
- Do czego jest wykorzystywany mikroskop?
- Jakie są rodzaje mikroskopów?
- Jak w pełni wykorzystać potencjał mikroskopu?
Czym jest mikroskop?
Mikroskop służy do obserwacji obiektów zwykle niewidocznych gołym okiem. Świat – co już wiadomo – nie składa się wyłącznie z monumentalnych obiektów, których obserwacja nie sprawia badaczom żadnych kłopotów. Wręcz przeciwnie, to w przeważającej większości mikroświat, o którego istnieniu ludzkość nie miałaby pojęcia bez ultranowoczesnych urządzeń powiększających.
Co więcej, to mikroskopy przyczyniły się do powstania zupełnie nowych dziedzin nauki (mikrobiologia, cytologia), a także miały ogromny wpływ na uratowanie tysięcy istnień ludzkich, dzięki postępowi w leczeniu chorób zakaźnych.
Mikroskop na miarę XXI wieku
Współczesne mikroskopy, w niewielkim stopniu przypominają pierwsze archaiczne urządzenia skonstruowane około 1590 roku. Nawiasem mówiąc, ówczesne powiększenie wynoszące 10 razy nie znalazło uznania pośród naukowców, skłaniających się do porzucenia idei tworzenia kolejnych wersji mikroskopu.
Na szczęście tak się nie stało, dzięki czemu dziś mamy do dyspozycji super nowoczesne wyposażenie laboratoriów prezentowane przez bestomed i choć oferta dystrybutora skierowana jest głównie do lekarzy weterynarii i osób zajmujących się hodowlą zwierząt, zaprezentowane mikroskopy laboratoryjne z pewnością znajdą zastosowanie także w innych segmentach badawczych.
Mikroskopy wykorzystywane w weterynarii
Weterynaria, jako część medycyny musi z natury rzeczy skupiać się na budowie i funkcjonowaniu mikroorganizmów, drobnych struktur oraz tkanek. Na podstawie badań krwi, moczu, kału, płynów ustrojowych i wielu innych możliwa jest szybka, a co najważniejsze poprawna diagnoza weryfikująca stan zdrowie zwierzęcia. Odpowiedni model mikroskopu wybierany jest w zależności od potrzeb i specyfiki niezbędnych badań.
Typy mikroskopów stosowanych w weterynarii:
- Mikroskop optyczny;
- Mikroskop fluorescencyjny;
- Mikroskop elektronowy;
- Mikroskop konfokalny.
Gwoli wyjaśnienia dodajmy, że mikroskop cyfrowy to urządzenie badawcze, w którym zamiast okularu korzysta się z kamery cyfrowej, a obraz czasie rzeczywistym wyświetlany jest na monitorze komputera.
Mikroskop optyczny
Jest to najbardziej rozpowszechniony typ mikroskopu, w którym do obserwacji próbek biologicznych wykorzystywane jest światło widzialne przechodzące przez dwa układy optyczne: obiektyw i okular. Obiektyw przekazuje obraz rzeczywisty, jest on powiększony i odwrócony w stosunku do obiektu obserwacji. Obraz oglądany przez okular (odwrócony i pozorny) zostaje odwrócony i ponownie powiększony.
Mikroskop fluorescencyjny
Ten rodzaj mikroskopu znajduje szerokie zastosowanie w histochemii, badaniach cytologicznych oraz mikrobiologii. Do obserwacji stosuje się promieniowanie świetlne o większych długościach fal aniżeli dzieje się to w przypadku światła widzialnego. Pozwala to na wykrycie i obserwację struktur fluorescencyjnych (barwniki, patogeny, przeciwciała). Zastosowanie znajduje tu spektroskopia fluorescencyjna polegająca na zdolności niektórych preparatów do emisji światła lub zmiany barwy w momencie, kiedy na obiekt skierowane jest światło cechujące się określoną długością fali.
Mikroskopy fluorescencyjne są wyjątkowo skuteczne podczas badań żywych komórek, z tego powodu stanowią podstawowe wyposażenie w każdym laboratorium klinicznym, lub zakładzie weterynarii.
Mikroskop elektronowy
Mikroskopy elektronowe wykorzystują wiązkę elektronów oraz ich oddziaływanie z materią w procesie pozyskiwania cennych informacji dotyczących analizowanych próbek. Przyspieszane elektrony dysponują o wiele mniejszą długością fali aniżeli długość fali światła widzialnego lub fotonów promieniowania UV. Oznacza to, że za pośrednictwem mikroskopii elektronowej uzyskuje się rozdzielczość znacznie większą w porównaniu do mikroskopii świetlnej. Jest to bardzo zaawansowane narzędzie skuteczne podczas obserwacji niezwykle małych struktur (bakterie, wirusy, komórki), co predysponuje mikroskop elektronowy do zastosowań podczas badań z zakresu mikrobiologii i patologii.
Mikroskop konfokalny
Mikroskop konfokalny umożliwia uzyskanie większego kontrastu oraz lepszej rozdzielczości w porównaniu do konwencjonalnego mikroskopu świetlnego. Jest to możliwe dzięki zastosowaniu oświetlenia punktowego. W trakcie obserwacji do detektora trafia wyłącznie światło odbite od fragmentu badanej powierzchni, usytuowanego w odległości ogniskowej obiektywu. Reszta światła jest eliminowana umieszczoną przed detektorem przesłoną wyposażoną w niewielki otwór (pinhole).
Mikroskop konfokalny skupia wiązkę promieniowania laserowego na pojedynczym punkcie badanej próbki. Pozwala to prowadzić obserwację trójwymiarowego obrazu tkanek, a nawet całych struktur, co czyni mikroskopy konfokalne szczególnie przydatnymi w procesie badań komórek oraz tkanek przy diagnostyce weterynaryjnej.
Wybór odpowiedniego mikroskopu
Wybór mikroskopu uzależniony powinien być od jego przeznaczenia. W przypadku badań przeprowadzanych na mikroorganizmach na poziomie komórkowym należy zwrócić uwagę na profesjonalne mikroskopy wykorzystujące najnowocześniejsze technologie. Mikroskop, jako narzędzia badawcze muszą też odznaczać się najwyższą jakością wykonania oraz precyzją obrazu. Takę gwarancję daje wyłącznie współpraca z doświadczonym dostawcą sprzętu, kooperującym z najlepszymi producentami wyposażenia laboratoryjnego.